Nghe nói đến nhiều nhưng đã bao giờ bạn hiểu rõ bản chất cổ phần là gì hay không? Với những ai muốn thử sức trong lĩnh vực chứng khoán trước tiên phải tìm hiểu một số khái niệm thường xuyên được sử dụng. Cổ phần, cổ phiếu được hiểu như thế nào trong chứng khoán? Phân biệt hai loại này có khó không? Hãy đi tìm câu trả lời ngay trong bài viết dưới đây.
Cổ phần là gì?
Trong một công ty bạn thường nghe nói đến cổ phần (CP). Vốn điều lệ của một công ty sẽ được chia ra các phần như nhau và phần vốn bé nhất được gọi là cổ phần. Theo đó người nắm giữ nó sẽ là cổ đông của công ty có thể là cá nhân hay tổ chức.
Nói như vậy có nghĩa chúng liên quan đến vấn đề pháp lý của một công ty. Theo đó tùy vào phần trăm CP nắm giữ sẽ có quyền và nghĩa vụ hợp pháp riêng. Vậy nên các cổ đông phải nghiên cứu rõ vấn đề này khi sở hữu CP trong công ty.
Các cổ đông có thể mua hoặc bán cổ phiếu và tùy theo từng loại sở hữu sẽ được gọi tên không giống nhau. Cổ phần chính là căn cứ pháp lý hợp pháp để thể hiện cá nhân hoặc tổ chức là cổ đông của một công ty. Mỗi kiểu CP sẽ quyết định quyền cũng như nghĩa vụ pháp lý của cổ đông.
Phân loại cổ phần
Trong công ty cổ phần các cổ đông có thể sở hữu một trong số những loại sau đây:
Cổ phần phổ thông
Đây chính là loại bắt buộc các doanh nghiệp phải có. Loại CP này có điểm đặc biệt ở chỗ chúng được chia dựa theo vốn điều lệ mà công ty đang có. Các cổ đông nắm giữ loại CP này sẽ được phép chuyển nhượng hay biểu quyết khi công ty đưa ra quyết định trong đại hộ cổ đông.
Người sở hữu cổ phần phổ thông sẽ được hưởng cổ tức dựa trên số phiếu sở hữu, kết quả kinh doanh của công ty. Khi chúng được giới thiệu ra thị trường, các nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch mua/bán hay chuyển nhượng,… Mức giá sẽ được ấn định theo luật hay dựa trên mức giá trên thị trường chứng khoán.
Trong số các loại chứng khoán kể cả trái phiếu thì cổ phần cổ đông có khả năng tạo lợi nhuận tốt nhất. Có thể hiểu đơn giản nếu công ty làm ăn tốt, tình hình kinh tế ổn định cổ đông sẽ được hưởng lợi rất nhiều. Nhưng đồng thời bắt buộc họ phải làm theo các quy định về quyền, nghĩa vụ của mình đối với công ty.
Cổ phần ưu đãi
Đây là loại mà người nắm giữ chúng sẽ có được nhiều ưu đãi hấp dẫn nhưng cùng với đó sẽ bị hạn chế quyền hơn so với người có cổ phần phổ thông. Trên thực tế loại này đa dạng hơn rất nhiều, nghĩa vụ và quyền lợi mà chúng mang đến cho cổ đông ưu đãi sẽ khác nhau. Theo đó người sở hữu sẽ được can thiệp ít hay nhiều trong hoạt động của công ty.
Trên thị trường chúng gồm những loại sau:
- CP ưu đãi biểu quyết: sẽ có số biểu quyết lớn hơn so với loại phổ thông nhưng phải do công ty quy định. Theo đó chỉ có người sáng lập và chính phủ ủy quyền được sở hữu CP ưu đãi biểu quyết. Trong 3 năm tính từ khi doanh nghiệp chính thức nhận giấy đăng ký kinh doanh thì ưu đãi biểu quyết sẽ có hiệu lực.
- CP ưu đãi cổ tức được hiểu là loại CP được trả cổ tức ở mức cao hơn so với người có CP phổ thông. Người có loại cổ phần này sẽ được nhận cổ tức theo quy định. Thế nhưng về quyền có một số hạn chế so với các loại CP khác nên mọi người cần tìm hiểu kỹ.
- CP ưu đãi hoàn lại: Đây chính là loại CP mà công ty hoàn lại số vốn góp theo mong muốn của cổ đông hay theo các quy định đã có. Người sở hữu CP loại này sẽ có quyền lợi như cổ đông phổ thông và người nắm giữ CP ưu đãi cổ tức.
- CP ưu đãi khác được công ty quy định của pháp luật. Tùy theo hoạt động của công ty mà cổ đông có CP loại này sẽ được phép thỏa thuận về CP ưu đãi.
Đặc điểm nổi bật của cổ phần
- Cổ phần không thể phân chia bởi đó là phần vốn thấp nhất được chia như nhau trong vốn điều lệ mà công ty có
- CP có thể chuyển nhượng một cách dễ dàng
Trong một công ty CP có đặc trưng là đối vốn. Hiểu đơn giản những thuộc tính mà công ty đối vốn có thì công ty CP đề có. Xét về khía cạnh kinh tế, việc chuyển nhượng CP tạo sự linh hoạt, năng động về số vốn nhưng tài sản công ty vẫn đảm bảo được tính ổn định.
Nếu một cổ đông góp vốn vào thì đương nhiên họ sẽ không được phép thu hồi vốn ra khỏi công ty ngoại lệ trường hợp đặc biệt là doanh nghiệp giải thể. Lý do bởi vì nói đến công ty CP là có tài sản độc lập với những gì mà người tạo ra nó đang có.
Do vậy một cổ đông nếu muốn rời khỏi công ty chỉ có một lựa chọn là chuyển nhượng cổ phần có trong đó cho người khác. Vấn đề này khá dễ dàng vì đặc điểm của doanh nghiệp có cấu trúc mở, số cổ đông thay đổi thường xuyên nên dễ dàng làm được như vậy.
- Mệnh giá CP được công ty ấn định và ghi rõ trong cổ phiếu. Con số này sẽ khác với giá chào bán CP. Hội đồng quản trị của doanh nghiệp sẽ đưa ra mức giá này nhưng phải đảm bảo không thấp hơn giá chung.
Phân biệt cổ phần với cổ phiếu trên thị trường chứng khoán
Những khái niệm này rất hay được nói đến trong cuộc sống hàng ngày. Nhưng không phải ai cũng biết phân biệt hai từ này. Chúng có những điểm khác biệt đủ để mọi người nhận biết.
Nếu như CP là phần chia của vốn điều lệ thì cổ phiếu là công cụ thể hiện CP mà cổ đông đang có. Cổ phiếu là chứng chỉ mà doanh nghiệp phát hành theo đó ghi nhận quyền sở hữu của cổ phần. Điều này cho thấy hai khái niệm này có mối quan hệ chặt chẽ nếu xét cả về mặt nội dung lẫn hình thức.
Cổ phiếu được xem là căn cứ có tính pháp lý để biết cổ đông đang nắm giữ số CP như thế nào. Các công ty sẽ lấy cổ phiếu của mình để đưa lên sàn chứng khoán. Mệnh giá cổ phần không cố định ở một con số, điều này phụ thuộc vào công ty và sẽ ghi trong cổ phiếu.
Lấy ví dụ đơn giản ban đầu cổ phiếu được chào bán với mệnh giá 10.000đ. Khi đó mệnh giá trái phiếu sẽ là 100.000đ hay bội số của 100.000đ. CP có 2 loại riêng biệt và cổ phiếu cũng có 2 loại riêng. Việc tìm hiểu phân loại chúng bạn sẽ thấy nhiều điểm khác biệt.
Đặc điểm của cổ phiếu
Trên đó ghi rõ những thông tin về công ty, chứng nhận kinh doanh cũng như số lượng và loại cổ phần đang có. Bên cạnh, mệnh giá và tổng mệnh giá, thông tin về cổ đông sẽ có đầy đủ. Nội dung quy định cổ phiếu bao gồm thủ tục cơ bản về chuyển nhượng CP, chữ ký người đại diện hợp pháp, con dấu công ty, số đăng ký cùng một số nội dung khác theo quy định.
Có thể thấy rằng CP trong công ty không cố định mệnh giá và được thể hiện trên cổ phiếu. Ít nhất CP sẽ có mệnh giá là 1đ nên được phép thực hiện giao dịch qua ngân hàng. Tùy từng công ty mà giá cổ phiếu sẽ khác nhau, cổ đông có thể sở hữu CP có giá trị như thế nào phụ thuộc vào đó.
Việc tìm hiểu những quy định liên quan đến cổ phần và cổ phiếu sẽ giúp các cổ đông đưa ra được quyết định phù hợp. Mong rằng những thông tin trên đây sẽ giúp mọi người nắm bắt rõ hơn về những khái niệm này.