Thị trường chứng khoán ngày nay có nhiều sản phẩm khác nhau cho nhà đầu tư lựa chọn. Ngoài đầu tư cổ phiếu thì đầu tư trái phiếu, chứng khoán phái sinh cũng là một lựa chọn hấp dẫn cho nhiều nhà giao dịch nắm được cơ hội về sự biến động của thị trường. Bài viết này sẽ đem đến cho bạn những kiến thức cơ bản về đầu tư phái sinh, hiểu được cách hoạt động của thị trường này và nhà đầu tư kiếm tiền từ phái sinh ra sao.
1. Phái sinh là gì?
Phái sinh được xem như một công cụ thực hiện để đảm bảo được sự phức tạp của tài chính được tạo bởi giữa hai hoặc nhiều bên tham gia. Nhà giao dịch sử dụng những công cụ phái sinh để thực hiện các giao dịch về tài sản và tiếp cận được thị trường cụ thể hơn.
Những tài sản cơ bản của thị trường phái sinh rất đa dạng bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, những hàng hóa, tiền tệ, lãi suất, những chỉ số về thị trường,…
Đây không phải là một công cụ tài chính mới mà nó đã xuất hiện và có mặt từ rất lâu đời. Tuy nhiên, hiện nay mới được sử dụng rộng rãi và phát triển gần đây.
Giá trị của thị trường này được xác định dựa vào những hiệu suất của những tài sản cơ sở và hai thứ này liên kết và không thể tách rời.
Các nhà giao dịch thực hiện đầu tư chứng khoán ở TTPS cũng nhiều như giao dịch trên thị trường tài chính khác. Có thể mua hoặc bán trên mọi thị trường tài chính lớn và tiềm năng để mang lại lợi nhuận được xem là có tiềm năng đáng kể.
2. Các loại phái sinh
Có nhiều loại khác nhau được thực hiện nhưng nhìn chung thì tất cả sẽ thuộc những loại dưới đây. Mỗi loại này thường được phân loại theo sự quen thuộc hơn là dựa trên những kỳ hạn.
2.1 Loại kỳ hạn và tương lai
Loại phái sinh này là những hợp đồng tài chính bắt buộc những người mua phải mua một tài sản với một mức giá được thỏa thuận trước và được thanh toán ở một khoảng thời gian trong tương lai.
Hai loại hợp đồng kỳ hạn và tương lai đều giống nhau về bản chất, đều có một khoảng thời gian được định sẵn ở tương lai.
Tuy nhiên với hợp đồng kỳ hạn thì linh hoạt hơn hợp đồng tương lai, những bên tham gia có thể thực hiện chỉnh các hàng hóa cơ bản cũng như những số lượng và ngày thực hiện giao dịch của hàng hóa.
2.2 Hợp đồng quyền chọn
Quyền chọn cho phép người mua hợp đồng có quyền nhưng sẽ không có nghĩa vụ, thực hiện mua hoặc bán những tài sản cơ sở ở những mức giá được xác định trước. Khi thực hiện giao dịch quyên fchonj người mua có thể thực hiện chọn ngày thực hiện việc đáo hạn hoặc vào bất kỳ một ngày nào trước ngày đáo hạn.
Nhà giao dịch có thể thực hiện kết hợp các loại chứng khoán có quyền chọn và kỳ hạn. Ví dụ như khi thực hiện hợp đồng kỳ hạn thì buộc người mua phải mua hoặc bán với rủi ro ngang nhau ở một mức giá đã thỏa thuận chung và có một ngày cụ thể hoặc có một khoảng thời gian đã được thỏa thuận trước đó. Kèm theo hợp đồng quyền chọn bạn có thể thỏa thuận với mức giá trong một khoảng thời gian cụ thể.
2.3 Loại phái sinh hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi là hợp đồng cho phép trao đổi dòng tiền giữa hai hoặc nhiều bên tham gia. Những giao dịch này thường liên quan đến việc thực hiện trao đổi một dòng tiền cố định để đổi lấy một dòng tiền biến động. Những loại hoán đổi thường được các nhà giao dịch thực hiện là lãi suất, những hoán đổi về hàng hóa hoặc tiền tệ,..
3. Lợi ích của phái sinh
Phái sinh hiện nay tác động khá nhiều đến thị trường tài chính vì nó có thể cung cấp được nhiều lợi ích cho nhiều nhà giao dịch khác nhau. Dưới đây là những lợi ích khi thực hiện giao dịch thị trường chứng khoán PS.
- Phòng ngừa sự rủi ro: giá trị của chứng khoán phái sinh được phụ thuộc vào giá trị của những tài sản ở thị trường cơ sở. Những hợp đồng này thực hiện để phòng ngừa sự rủi ro.
Ví dụ như khi các nhà đầu tư thực hiện mua một hợp đồng PS nếu giá trị của nó biến động theo chiều ngược với những giá trị của một tài sản cơ sở mà nhà giao dịch sở hữu, thì lợi nhuận của hợp đồng PS sẽ bù đắp những khoản lỗ của tài sản cơ sở bạn đang đầu tư.
- Được sử dụng để xác định giá của những tài sản ở thị trường cơ sở. Nếu giá giao ngay của hợp động tương lai có thể được xem như là giá hàng hóa xấp xỉ.
- Làm tăng hiệu quả thị trường của thị trường tài chính. Nếu đầu tư vào thị trường này nhà đầu tư có thể nhân rộng phần hoàn vốn của những tài sản mình đầu tư.
Vì vậy giá của những tài sản ở thị trường cơ sở và những tài sản ở thị trường phái sinh thường được cân bằng để tránh những cơ hội kinh doanh về sự chênh lệch của giá.
- Công cụ này được thực hiện để giúp các nhà giao dịch tiếp cận được những tài sản hoặc những thị trường không có sẵn. Khi nhà giao dịch thực hiện trao đổi lãi suất thì công ty có thể nhận được một mức lãi suất có lợi hơn khi thực hiện vay trực tiếp bởi những lại suất có sẵn.
4. Nhược điểm của phái sinh
Bên cạnh những lợi ích phái sinh mang đến cho các nhà đầu tư thực hiện giao dịch trong thị trường tài chính, thị trường này vẫn có những nhược điểm cần lưu ý. Những hạn chế này cần được quan tâm vì chúng có thể đem đến hậu quả xấu đến thị trường tài chính cũng như việc hoàn trả nợ sẽ không được thực hiện.
- Công cụ này có mức độ rủi ro cao vì khi thực hiện nếu có sự biến động cao thì nhà giao dịch có thể bị lỗ lớn. Những thiết kế của những hợp đồng phức tạp nên việc định giá của các hợp đồng này cũng khó khăn, có khi không thể định giá nên gây nên những rủi ro cho nhà sở hữu.
- Được xem như một công cụ đầu cơ, vì sự rủi ro cao nên nhà giao dịch có thẻ không đoạn trước được những gì sẽ xảy đến, không thể biết trước được, nên nếu đầu cơ không hợp lý có thể bị thua lỗ lớn hơn.
- Khi thực hiện giao dịch phái sinh trên những sàn giao dịch thì phải trải qua một quá trình sàng lọc kỹ lưỡng, có những hợp đồng không được thẩm định kỹ càng nên có thể xảy đến tính trạng vỡ nợ.
Vì vậy, để có được những kết quả tốt thì việc xây dựng cũng như tìm hiểu những kiến thức về đầu tư, tìm hiểu ở tài liệu chứng khoán phái sinh một cách kỹ càng với những thị trường bạn cần thực hiện. Nếu không chắc chắn, bạn có thể tìm cho mình một nhà cố vấn thị trường để có được những giao dịch phái sinh chính xác hơn.
Nhưng tiền là của bạn, nên việc đầu tư cần được thực hiện một cách chắc chắn bằng những kiến thức và kinh nghiệm bạn tích lũy được vẫn sẽ an toàn hơn và chủ động được tài sản đầu tư của mình.
5. Lời kết
Với những kiến thức về chứng khoán phái sinh được bài viết chia sẻ, chắc bạn cũng hiểu được phái sinh nghĩa là gì, những lợi ích, hạn chế của thị trường phái sinh có thể đem lại cho bạn, dựa vào đó bạn có thể xác định được mong muốn đầu tư của mình có phù hợp hay không. Mặc dù lợi ích được xem là ở mức cao nhưng mức độ rủi ro cũng rất lớn. Nên bạn có thể xem xét mức độ đầu tư của mình và chọn một tài sản đảm bảo để đầu tư.